Na Immanuel Msumba ; Longido
Mabadiliko ya tabianchi yanayoendelea duniani kote sasa yanatoa changamoto mpya na kubwa kwa elimu na afya ya watoto wetu. Mojawapo ya athari kubwa za mabadiliko haya ni ukosefu wa chakula na lishe bora mashuleni, jambo ambalo linaathiri maendeleo ya kimwili na kiakili ya wanafunzi. Longido, wilaya iliyoko Mkoani Arusha, Tanzania, inakabiliwa na ukame mkubwa unaosababishwa na mabadiliko haya, na kuathiri upatikanaji wa chakula na lishe bora kwa wanafunzi.
Hii ni simulizi ya jinsi mabadiliko ya tabianchi yameathiri lishe ya wanafunzi wa Longido, na pia ni mwito wa dharura kwa hatua za haraka ili kukabiliana na tatizo hili.
Wilaya ya Longido, iliyopo mkoa wa Arusha, ina wakazi takriban 175,915 kulingana na sensa ya 2022, na inajumuisha kata 18 zinazosambaa katika eneo la kilomita za mraba 7,885. Eneo hili, linalofanana na ukubwa wa Puerto Rico, lilianzishwa mwaka 2007 kutoka Wilaya ya Monduli. Longido inajivunia vivutio vya kijiografia kama Mlima Longido na volkeno ya Gelai. Kijiografia, 9.4% ya ardhi yake ni yenye rutuba, sawa na hekta 73,164, wakati 82.14%, sawa na hekta 639,235, ni ardhi ya malisho.
Kuna pia misitu na miamba inayochukua 4.7% ya eneo lake. Ikilinganishwa na wilaya nyingine za Arusha, Longido ni kame zaidi, ikiwa na mvua zinazotofautiana kati ya 500mm hadi 900mm kwa mwaka na joto linalobadilika kati ya 20°C hadi 35°C.
Wilaya ya Longido imefanya jitihada kubwa katika kuongeza idadi ya shule za msingi na sekondari. Licha ya juhudi hizi, kuna changamoto za upungufu wa miundombinu, kama vile madarasa, vyumba vya walimu, na samani. Maendeleo ya elimu ya sekondari katika wilaya ya Longido yalikuwa ya polepole kihistoria kutokana na changamoto mbalimbali kama vile mwelekeo wa jamii wa ufugaji, umbali wa wilaya, hadhi ya kuwa eneo la hifadhi ya wanyama, na ukosefu wa miundombinu ya kiuchumi.
Changamoto nyingine ni tofauti ya kijinsia katika usajili, ambapo wanafunzi wa kiume walizidi wenzao wa kike, ingawa tofauti hiyo imepungua kwa kiasi kikubwa.
Wilaya ya Longido inaendelea kukabiliwa na changamoto mbalimbali zinazohusiana na mabadiliko ya tabianchi, ambazo zinaathiri moja kwa moja lishe ya wanafunzi mashuleni. Kwanza, kutokana na kuwa moja ya maeneo makavu zaidi nchini Tanzania, Longido inapata mvua chache sana, zinazosababisha ukosefu wa maji na hivyo kuathiri uzalishaji wa chakula.
Mvua hizi chache zinazopatikana zina tabia ya kutokuwa thabiti, zikiongezeka au kupungua ghafla, jambo linalosababisha ukosefu wa chakula kwa kipindi kirefu.
Kijiji cha Orbomba katika wilaya ya Longido ni mfano hai wa jinsi mabadiliko ya tabia nchi yanavyoweza kuathiri maisha ya kila siku, haswa kwa watoto wanaotafuta elimu. Nehemia Mollel, mkazi wa kijiji hicho, anafafanua athari hizi:
"Jamii hii inategemea sana ufugaji. Kutokana na hali ya ukame inayoongezeka, wazazi wengi wanawatuma watoto wao kuchunga mifugo badala ya kuwa shuleni.”
Pia, Mollel aliongeza kuwa kuna haja ya serikali kuangazia suala la lishe, na kutumia mikutano ya kijiji na minada kuelimisha jamii kuhusu umuhimu wa lishe bora kwa watoto.
Ukosefu wa chakula na maji unaathiri sana lishe mashuleni. Shule nyingi katika wilaya hii zinategemea chakula kinachopatikana kwenye jamii inayozunguka, lakini kutokana na ukosefu wa chakula kutokana na ukame, inakuwa vigumu kwa shule kutoa lishe bora kwa wanafunzi. Ukosefu wa lishe bora unaweza kuathiri uwezo wa kujifunza wa wanafunzi, kudumaza ukuaji wao na hata kusababisha maradhi.
Ally Msangi, Mchumi wa Halmashauri ya Longido na mtaalam wa masuala ya mabadiliko ya tabia nchi, anaeleza kuwa ukame umeongeza ugumu wa upatikanaji wa maji na mahitaji mengine. Eneo lote la wilaya hiyo linakabiliwa na ukosefu wa vyanzo vya maji ya kuaminika.
"Baada ya mabadiliko haya ya Tabia Nchi, wakina mama hawajishughulishi na kazi nyingine isipokuwa kutafuta maji,” alisema Msangi.
Aliongeza kuwa biashara katika masoko na minada imepungua sana. Kama hali hii itaendelea, Msangi anaonya kuwa kuna hatari ya njaa, utapiamlo kwa watoto, na hata watoto kuacha shule.
Aidha, jamii inayozunguka Longido ni ya wafugaji. Mabadiliko ya tabianchi yanapofanya malisho kupungua, familia nyingi zinahama kutafuta malisho, jambo linalofanya watoto wengine kuacha shule na hivyo kupunguza fursa yao ya kupata elimu bora.
Hata wale wanaobaki shuleni, wengi wao wanakabiliwa na changamoto ya kutokula vizuri nyumbani, hali inayowafanya wasipate virutubisho vyote muhimu wanavyohitaji kwa ajili ya kujifunza.
Bi. Atuganile Chisunga, Afisa Ustawi wa Jamii Longido, ameelezea pia changamoto zinazowakabili wananchi wa eneo hilo kutokana na mabadiliko ya tabia nchi.
"Ukame umeathiri kwa kiasi kikubwa, jamii inahama sana. Wakina baba na vijana wanahamisha mifugo, na kuwaacha wakina mama na watoto wenyewe. Watoto wanakabiliwa na utapiamlo, kwani maziwa ambayo walitegemea sasa hayapo," alisema.
Aliongeza kuwa ukame umeathiri pia afya ya wanawake wajawazito na watoto wachanga. Chisunga anaamini kuwa kuna haja ya serikali kufanya jitihada za kipekee kuhimiza wananchi kupunguza idadi ya mifugo wakati wa ukame ili kuweza kuhakikisha wanaweza kuimudu mifugo iliyobaki.
Kutokana na taarifa kutoka kwa Nehemia Mollel, Ally Msangi, na Bi. Atuganile Chisunga, ni dhahiri kuwa mabadiliko ya tabia nchi yameleta athari kubwa kwa jamii ya Longido, na hasa kwa watoto. Kumekuwa na hitaji la kuchukua hatua za haraka ili kukabiliana na changamoto hizi.
Ili kushughulikia changamoto hizi, inahitajika mipango thabiti inayounganisha mifumo ya elimu, kilimo, na afya ili kuhakikisha kwamba wanafunzi wanapata lishe bora hata katika mazingira magumu yanayosababishwa na mabadiliko ya tabianchi.
Pia, kuna haja ya kuhamasisha jamii kubadilika kutoka kwenye mfumo wa ufugaji wa kuhamahama na kuelekea mifumo inayostahimili mabadiliko ya tabianchi.
Mapendekezo Kuhusu Changamoto za Lishe na Mabadiliko ya Tabia Nchi Wilayani Longido
1. Elimu kwa Umma: Serikali, mashirika ya kiraia, na wadau wengine wanapaswa kuendesha kampeni za kutoa elimu kuhusu mabadiliko ya tabia nchi, athari zake, na jinsi ya kukabiliana nazo. Wananchi wanapaswa kufundishwa kuhusu umuhimu wa elimu kwa watoto na athari za kuwaacha watoto wachunge mifugo badala ya kusoma.
2. Ujenzi wa Vyanzo Endelevu vya Maji: Kuna haja ya kuwekeza katika teknolojia za kuhifadhi maji, kama vile mabwawa ya kuvuna maji ya mvua, na kuchimba visima virefu ambavyo havitaathiriwa na ukame.
3. Msaada wa Lishe: Programu za lishe mashuleni zinaweza kusaidia kuhakikisha watoto wanapata chakula cha kutosha na chenye lishe. Hii itawavutia watoto kusoma badala ya kuchunga mifugo.
4. Kuongeza Uwezo wa Kilimo Kinachostahimili Mabadiliko ya Tabia Nchi: Kuhamasisha kilimo chenye tija na kinachoweza kustahimili ukame, kama vile kilimo cha matuta, matumizi ya mazao yanayostahimili ukame, na mbinu za umwagiliaji.
5. Uhamasishaji wa Ufugaji Endelevu: Kutoa mafunzo kwa wafugaji kuhusu mbinu bora za ufugaji ambazo zinapunguza athari kwa mazingira na kuhimiza matumizi mazuri ya rasilimali kama malisho.
6. Kuimarisha Afya ya Jamii: Kuanzisha vituo vya afya vinavyotoa huduma za msingi kwa wanawake wajawazito na watoto, pamoja na programu za lishe ili kuzuia utapiamlo.
7. Ushirikishwaji wa Wadau wa Kijamii: Mashirika yasiyo ya kiserikali, makampuni, na wadau wengine wanapaswa kushirikishwa katika jitihada za kukabiliana na changamoto hizi. Wawekezaji wanaweza kuchangia katika miradi ya maendeleo na kuendesha miradi inayolenga kuboresha maisha ya jamii.
8. Utafiti na Ufuatiliaji: Kuwekeza katika utafiti ili kufuatilia mienendo ya mabadiliko ya tabia nchi na athari zake kwa jamii. Hii itasaidia katika kupanga mipango ya muda mrefu ya kukabiliana na athari hizo.
9. Mikopo na Ruzuku: Serikali na taasisi za fedha zinapaswa kutoa mikopo yenye riba nafuu na ruzuku kwa wakulima na wafugaji ili kuwawezesha kuboresha shughuli zao na kukabiliana na mabadiliko ya tabia nchi.
10. Ushirikishwaji wa Jamii: Ni muhimu kushirikisha jamii katika kubuni na kutekeleza mipango yote ya kukabiliana na mabadiliko ya tabia nchi.
Wananchi wanaposhirikishwa, uwezekano wa kufanikiwa kwa mipango hiyo unakuwa mkubwa. Kupitia mapendekezo haya, wadau mbalimbali wanaweza kuchukua hatua za pamoja na za dhati kushughulikia changamoto za lishe na mabadiliko ya tabia nchi wilayani Longido.
Post A Comment: